Ngày nay, nhiều người thường xem “cầu được ước thấy” như một biểu hiện của sự may mắn, năng lực hay phúc đức của một người. Khi những mong muốn về vật chất hay danh vọng nhanh chóng trở thành hiện thực, họ coi đó là thành công và cảm thấy được “trời thương”. Nhưng nhìn sâu hơn, phải chăng những điều ta cầu được có thực sự tốt đẹp?
Người tu dưỡng nội tâm cho rằng, mọi sự việc đều gắn liền với nhân duyên sâu xa. Không phải điều gì ta muốn cũng là điều nên có; cũng không phải điều chưa đạt được đã là điều không may. Người tu dưỡng nội tâm luôn giữ tâm thái bình thản, không vội vàng truy cầu mà thường suy xét nhân quả trước mỗi sự việc.
Thuận theo mệnh, tích đức hành thiện
Trong văn hóa truyền thống phương Đông, người xưa ít khi khuyến khích chuyện cưỡng cầu. Thay vào đó, họ đề cao hai chữ “thuận mệnh” và “tu đức” , thuận theo lẽ Trời mà sống, và lấy việc tích đức hành thiện làm gốc. Bởi vậy mới có câu: “Họa phúc vô môn, duy nhân tự chiêu”, tức là họa hay phúc không từ đâu đến, đều do tâm con người tự chiêu mời mà ra.
Điển tích “Tái ông mất ngựa” trong tích cổ Trung Hoa là một minh chứng sâu sắc cho điều ấy.
Chuyện kể rằng, ngày xưa ở biên cương phía Bắc, có một ông lão sống ở vùng đất người Tái, người ta gọi ông là Tái Ông. Một hôm, con ngựa quý của ông bỗng dưng chạy sang đất Hồ. Hàng xóm biết tin đến chia buồn, vì thời ấy ngựa là tài sản rất quý. Nhưng Tái Ông lại điềm tĩnh nói: “Biết đâu mất ngựa lại là điềm lành thì sao?”
Quả nhiên, ít lâu sau, con ngựa ấy trở về, lại dẫn theo một con ngựa hoang rất đẹp. Hàng xóm vui mừng đến chúc mừng, Tái Ông lại nói: “Chưa chắc đã là điều tốt.”
Sau đó, con trai ông cưỡi ngựa mới, chẳng may bị ngã gãy chân, trở thành tàn tật. Hàng xóm lại đến chia buồn, ông vẫn bình thản: “Biết đâu đó lại là phúc?”
Một năm sau, chiến tranh nổ ra, trai tráng trong làng đều bị bắt ra trận, nhiều người bỏ mạng nơi chiến trường. Riêng con trai Tái Ông vì bị tật nên được ở lại, thoát nạn.
Câu chuyện xưa ấy cho thấy: Họa hay phúc chẳng có hình tướng cố định. Điều hôm nay ta tưởng là mất mát, biết đâu lại mở ra một cánh cửa mang đến sự bình an. Còn thứ ta tưởng là phúc lộc, chưa chắc đã đưa đến điều tốt lành. Điều quan trọng là luôn giữ tâm bình hòa, biết thuận theo Thiên ý, không truy cầu mù quáng. Đó cũng là trí tuệ mà người xưa vẫn luôn giữ gìn.
Vận mệnh trong tay ta
Mọi sự việc trong cuộc đời đều có nguyên do sâu xa, không có gì là ngẫu nhiên. Con người sống trong thế gian mang theo nghiệp lực luân hồi, và vận may hay tai họa, thành công hay thất bại đều gắn bó chặt chẽ với Đức và Nghiệp đã gieo từ nhiều kiếp trước cho đến kiếp này. Vì vậy, không phải điều gì ta cầu được cũng là phúc lành thực sự.
Nếu những điều đạt được chỉ kích thích lòng tham, khiến con người xa rời đạo đức và gây thêm nghiệp chướng, thì đó chính là tai họa được ngụy trang bằng vẻ ngoài may mắn. Đặc biệt, nếu một người chưa trả hết nợ nghiệp mà liên tục “cầu được ước thấy”, thì những thành quả hôm nay có thể đang tiêu hao phúc phần tương lai, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe, tuổi thọ hoặc tích thêm nghiệp lực nặng nề hơn.
Người xưa luôn nhấn mạnh: “Cát hung tại nhân”, điều lành hay dữ đều khởi nguồn từ chính con người. Vì thế, người có trí tuệ không lao vào tranh đoạt bằng mọi giá, mà chọn sống thuận theo tự nhiên, giữ gìn tâm hồn trong sáng, hành xử chân thành. Họ tin rằng khi tâm thanh tịnh, những điều tốt đẹp sẽ đến một cách tự nhiên; còn những gì không thuộc về mình, dù cố giữ cũng khó bền lâu. Lão Tử từng giảng: “Thiên đạo vô thân, thường dữ thiện nhân”, tức là Đạo Trời không thiên vị ai, chỉ che chở cho người lương thiện.
Một minh chứng rõ ràng cho việc này chính là câu chuyện của Viên Liễu Phàm (1533–1606), tác giả của bộ sách nổi tiếng “Liễu Phàm Tứ Huấn”.
Ông tên thật là Viên Hoàng, tự Khôn Nghi, quê ở huyện Ngô Giang, tỉnh Giang Tô, sống dưới triều Minh. Từ thuở nhỏ, cuộc đời ông đã được một vị thầy tướng số đoán định một cách chính xác đến từng chi tiết: sẽ thi đỗ ở mức nào, sống đến bao nhiêu tuổi, có mấy người con… Tưởng rằng số phận đã an bài, ông sống buông xuôi, phó mặc cho định mệnh.
Thế nhưng, cuộc đời ông bước sang một trang mới sau khi gặp thiền sư Vân Cốc, một vị cao tăng có đạo hạnh. Thiền sư đã giảng giải cho ông một đạo lý sâu xa: vận mệnh con người có thể thay đổi được, nếu biết tu tâm, tích đức và hành thiện.
Từ đó, Viên Liễu Phàm bắt đầu nghiêm túc tu sửa bản thân, sửa từng lời nói, từng hành vi, kiên trì làm việc thiện, không ngừng tích phúc cho bản thân và gia đình. Và điều kỳ diệu đã xảy ra: ông không chỉ thi đỗ tiến sĩ, mà còn có sự nghiệp hanh thông, sống thọ hơn tiên đoán, và con cháu đông đúc, tất cả đều trái ngược hoàn toàn với cái “số mệnh” mà ông từng tin tưởng.
Có một câu nói của người xưa đầy trí huệ: “Phúc tuy chưa đến, nhưng họa đã rời xa; họa tuy chưa đến, nhưng phúc đã theo về.”
Câu nói ấy hàm chứa một đạo lý thâm sâu: vận mệnh không phải là thứ bất biến do trời định sẵn, mà chính là kết quả của tâm niệm và hành vi con người. Nếu một người giữ tâm thiện lương, siêng năng làm việc tốt, thì phúc báo sẽ tự nhiên đến, không cần cầu mà cũng đắc được.
Giữ tâm thanh tịnh mới là nền tảng của hạnh phúc thật sự
Người có đạo đức, có tu dưỡng hiểu rằng, điều cốt lõi trong đời người không nằm ở được hay mất, mà ở nội tâm có được sự thanh tịnh, không lay động trước biến động. Người xưa có câu: “Tâm chính tắc phúc tự lai, tâm tà tắc họa tự chí”, tâm ngay thì phúc đến, tâm lệch thì họa theo. Vì thế, người có trí tuệ không chạy theo danh lợi hay kết quả bên ngoài, mà lặng lẽ rèn luyện nội tâm ngay chính, trầm tĩnh. Đó mới là nền tảng vững chắc cho hạnh phúc và sự an yên lâu dài.
Đặc biệt, những người tu luyện Pháp Luân Công luôn thấu hiểu sâu sắc đạo lý này. Họ luôn luôn xem nhẹ danh lợi, không truy cầu và tin rằng điều gì thật sự thuộc về mình thì sẽ tự nhiên đến, còn những gì không thuộc về mình thì có muốn cũng không được. Khi tâm không còn bị ràng buộc bởi tham cầu, con người trở nên nhẹ nhàng, an nhiên và sáng suốt hơn. Đó chính là giá trị đích thực của sự tu dưỡng, vừa giúp bảo vệ phúc phần, chuyển hóa nghiệp lực, vừa kiến tạo một cuộc sống hài hòa, bền vững từ nội tâm.
Thách thức của xã hội hiện đại và nguyên lý “Chân-Thiện-Nhẫn”
Ngày nay, xã hội hiện đại phát triển nhanh chóng về kinh tế và công nghệ, mang lại nhiều tiện ích nhưng cũng đặt con người trước không ít thử thách về đạo đức. Nhiều người chạy theo tiền tài, danh vọng mà quên đi giá trị nhân văn và lòng nhân ái. Tham nhũng, gian lận trong kinh doanh hay thiếu trung thực trong các mối quan hệ xã hội đang diễn ra phổ biến. Không ít người dù thành đạt về vật chất nhưng lại đánh mất niềm tin và sự tôn trọng của người khác. Bên cạnh đó, sự cạnh tranh gay gắt khiến nhiều người phải dùng thủ đoạn, thậm chí bất chấp pháp luật để đạt mục tiêu cá nhân, làm mất đi sự công bằng và niềm tin trong xã hội.
Chính vì thế, trong thời đại ngày nay, bên cạnh việc phát triển kiến thức và kỹ năng cho công việc, việc giữ cho tâm hồn trong sáng, hành xử có đạo đức theo nguyên lý “Chân-Thiện-Nhẫn” là điều vô cùng cần thiết để xây dựng một xã hội hài hòa và phát triển bền vững.
Thuận theo tự nhiên, không cầu mà tự đắc
Cuộc sống luôn có biến động, lúc lên lúc xuống cũng là lẽ thường tình. Đôi khi, những điều ta mong muốn mà chưa đạt được lại là may mắn, những điều bị từ chối lại giúp ta tránh được những rủi ro hoặc không thực sự phù hợp với mình.
Thay vì mải mê “cầu được ước thấy”, sao ta không thử sống thiện lương, giữ tâm thái luôn bình hòa, để mọi chuyện tùy kỳ tự nhiên? Bởi biết đâu, điều ta thật sự cần không phải là thứ đang cố gắng truy cầu, mà chính là một nội tâm an định, vững vàng, không cầu mà tự đắc.
Tác giả: Tuệ Tâm
