Theo Phật gia giảng, lời nói không chỉ là công cụ giao tiếp mà còn là yếu tố tác động mạnh mẽ đến nghiệp quả và kiếp luân hồi. Câu chuyện về 500 năm luân hồi do ác khẩu của nhà sư trẻ dưới đây là một minh chứng sống động cho hậu quả nặng nề mà sự kiêu ngạo và lời nói ác độc có thể mang lại.
Khái niệm về “ác khẩu” trong Phật giáo
Trong Phật giáo, “ác khẩu” hay còn gọi là “ác ngữ” là một trong bốn điều bất thiện thuộc về lời nói (vọng ngữ, ỷ ngữ, lưỡng thiệt, ác khẩu). “Ác khẩu” nghĩa là dùng lời lẽ ác độc, chỉ trích, phỉ báng, gây đau khổ cho người khác. Không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến người nghe, ác khẩu còn tạo ra nghiệp lực nặng nề, khiến người nói phải gánh chịu hậu quả trong những kiếp sau. Phật Thích Ca Mâu Ni đã nhiều lần khuyên răn đệ tử rằng ngôn từ cần phải cẩn trọng, bởi mỗi lời nói ra đều để lại một dấu ấn trong dòng nghiệp của con người.
Sự kiêu ngạo từ giọng hát và hành vi ác khẩu
Vào thời của Già Diệp Như Lai, có một nhà sư trẻ tuổi nổi tiếng với giọng hát trong trẻo và ngọt ngào. Cậu hay coi thường những tăng nhân khác khi cùng họ hát những bài hát ca ngợi Phật. Cậu luôn tự phụ và kiêu ngạo, cho rằng giọng hát của mình hay hơn tất cả. Điều này đã khiến cậu ta hành xử thiếu khiêm nhường, thường xuyên chế nhạo và phỉ báng những người khác, đặc biệt là một vị sư già có giọng hát khàn khàn và không hay như cậu. Nhà sư trẻ không biết rằng vị sư già đó đã tu đến quả vị La Hán và được giải thoát khỏi vòng sinh tử.
Một ngày nọ, cậu gặp vị sư già và hỏi: “Ông có biết tôi là ai không?”. Vị sư già mỉm cười hỏi lại cậu: “Cậu biết tôi không?”. Nhà sư trẻ đáp: “Tôi đã biết ông từ lâu lắm rồi. Ông là nhà sư già với giọng hát khàn khàn khiến người ta khó chịu”. Vị sư già bình thản trả lời: “Mặc dù tôi không thể hát hay, nhưng tôi đã giải thoát bản thân khỏi sự ràng buộc của sinh tử và không còn khổ não nơi thế gian này”.
Hậu quả của ác khẩu và 500 năm luân hồi
Khi nghe lời nói của vị sư già, nhà sư trẻ cảm thấy hoang mang và xấu hổ. Dù cậu đã sám hối nhưng ác nghiệp mà cậu tạo ra từ lời nói của mình đã được thiết lập. Do đó, cậu phải chịu đựng 500 năm luân hồi trong khổ báo vì ác khẩu. Đây không chỉ là bài học về sự kiêu ngạo mà còn là bài học về việc sử dụng ác khẩu để hạ thấp và chế giễu người khác. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến mối quan hệ hiện tại mà còn tạo ra những nghiệp lực không thể tránh khỏi.
Năm trăm năm luân hồi, cậu phải trải qua kiếp sống dưới dạng một con chó bị đánh đập và bỏ rơi. Trong một chuyến đi xa, người lái buôn đã đánh con chó tội nghiệp đến gãy chân vì nó ăn cắp một miếng thịt. May mắn thay, lúc đó, Xá Lợi Phất, một trong những đệ tử xuất sắc của Phật Thích Ca, đã nhìn thấy sự việc bằng thiên mục. Ông lập tức đến cứu giúp con chó, cho nó ăn và thuyết Pháp cho nó nghe. Sau khi nghe Pháp, con chó lăn ra chết và chuyển sinh thành một cậu bé trong gia đình Bà La Môn.
Báo đáp ân nghĩa và giải thoát
Sau khi con chó chuyển sinh thành cậu bé Bà La Môn, cậu đã được Xá Lợi Phất nhận làm đệ tử và trở thành một tiểu sa di. Nhờ chăm chỉ tu hành và tiếp nhận giáo Pháp từ Xá Lợi Phất, tiểu sa di đã mau chóng lĩnh ngộ và đạt được chính quả, giải thoát khỏi kiếp luân hồi khổ đau mà cậu từng chịu đựng trong 500 năm. Sau khi giải thoát, cậu nhận thấy rằng mình đã phải trải qua tất cả những kiếp khổ đó chỉ vì “ác khẩu” với vị sư già từ nhiều kiếp trước. Cậu đã dùng lời lẽ kiêu căng để chế giễu người khác mà không biết rằng sự tu hành của họ đã đạt đến mức cao. Cuối cùng, chỉ khi đạt được giác ngộ, cậu mới nhận ra rằng lời nói của mình chính là nguồn gốc của nghiệp quả luân hồi đau khổ mà cậu phải trải qua.
Bài học về lời nói và sự kiêu ngạo
Câu chuyện này nhắc nhở chúng ta rằng: ngay cả trong các đệ tử Phật giáo, người ta không thể sử dụng điểm mạnh của mình để so sánh với điểm yếu của người khác. Mỗi người có một con đường tu luyện riêng, và chúng ta không bao giờ có thể đo lường mức độ tâm tính hay sự tu hành của người khác chỉ bằng vẻ bề ngoài hay khả năng mà họ thể hiện. Lời nói là một công cụ mạnh mẽ, có thể tạo ra nghiệp lực nếu chúng ta dùng “ác ngữ”.
Tu khẩu là điều rất quan trọng trong các môn tu Phật. Phật Thích Ca Mâu Ni đã dạy rằng chính ngữ – tức lời nói đúng đắn, là một trong những yếu tố quan trọng trong tu hành. Khi sử dụng lời nói để hạ thấp người khác, chúng ta không chỉ làm họ bị tổn thương mà còn tạo ra nghiệp lực cho chính mình.
Pháp Luân Công (một môn tu luyện Phật gia thượng thừa) cũng coi tu khẩu là một trong những yếu tố đặc biệt quan trọng trong quá trình tu luyện. Pháp Luân Công yêu cầu học viên khi nói phải chú ý sử dụng lời nói phù hợp với tiêu chuẩn tâm tính “Chân-Thiện-Nhẫn” của người tu luyện. Bài giảng thứ 8 – Chuyển Pháp Luân.
Câu chuyện về 500 năm luân hồi của nhà sư trẻ là một bài học sâu sắc về hậu quả của “ác khẩu”. Dù chỉ là những lời nói thoáng qua, nhưng nếu chúng được thốt ra với tâm ý xấu và sự kiêu ngạo, chúng có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường, thậm chí kéo dài qua nhiều kiếp sống. Chúng ta cần phải biết khiêm nhường, tôn trọng người khác, phải chú ý tu khẩu, cẩn trọng trong từng lời nói. Thực ra cốt lõi của tu khẩu chính là tu tâm. Khi tâm thiện thì lời nói tự nhiên sẽ thiện. Như thế sẽ tránh được việc làm tổn thương người khác và tránh được việc tạo nghiệp cho mình, có thể đạt được sự bình an trong cuộc sống.
Diệu Hương (s/t)
